≡ Imenyu
fracality

Ijometri ye-fractal yendalo ibhekisa kwijometri ebhekiselele kwiimilo kunye neepateni ezenzeka kwindalo kwaye zinokubonakaliswa ngokungapheliyo. Ziipateni ezingabonakaliyo ezibandakanya iipateni ezincinci kunye ezinkulu. Iimilo eziphantse zifane kwisakhiwo sazo kwaye zinokuqhubeleka ngokungenasiphelo. Ziipateni ezithi, ngenxa yokumelwa kwazo okungapheliyo, zibonisa ulungelelwaniso lwendalo olukhoyo kwindawo yonke. Kulo mxholo umntu uhlala ethetha ngento ebizwa ngokuba yi-fracality.

Ijometri yeFractal yendalo

I-fractality ibhekiselele kwipropati ekhethekileyo ye-matter kunye namandla okuzibonakalisa ngendlela efanayo, ukuphindaphinda iifom kunye neepatheni kuwo onke amanqanaba akhoyo obukho. Ijometri ye-fractal yendalo yafunyanwa yaza yasekwa ngo-80 ngoovulindlela kunye nengcali yezibalo ejolise kwixesha elizayo u-Benoît Mandelbrot ngoncedo lwekhompyutha ye-IBM. U-Mandelbrot wasebenzisa ikhompyutha ye-IBM ukubona i-equation ephindaphinda izigidi zamaxesha Wafumanisa ukuba imizobo efunyenweyo imele izakhiwo kunye neepateni ezifunyenwe kwindalo. Oku kufunyaniswayo kwakuchukumisa ngelo xesha.

Ngaphambi kokufunyanwa kukaMandelbrot, zonke iingcali zezibalo ezaziwayo zazicinga ukuba izakhiwo zendalo ezintsonkothileyo ezinje ngesakhiwo somthi, ulwakhiwo lwentaba okanye ubume bomthambo wegazi azinakubalwa kuba ezo zakhiwo zazivelela nje ngamabona-ndenzile. Enkosi kuMandelbrot, le mbono yatshintsha ngokusisiseko. Emva phaya, iingcali zemathematika kunye neenzululwazi kwakufuneka ziqonde ukuba indalo ilandela isicwangciso esingaguqukiyo, umgangatho ophezulu kwaye zonke iipateni zendalo zinokubalwa ngokwezibalo. Ngesi sizathu, ijometri yefractal inokuchazwa njengodidi lwejometri engcwele yanamhlanje. Emva kwakho konke, luhlobo lwejometri olunokusetyenziswa ukubala iipateni zendalo ezimele yonke indalo.

Ngokuhambelanayo, ijiyometri engcwele yeklasikhi ijoyina oku kufunyanwa kwezibalo, kuba iipateni zejometri ezingcwele ziyinxalenye yejometri ye-fractal yendalo ngenxa yokufezekiswa kwazo kunye nokuphinda-phinda. Kulo mongo, kukwakho amaxwebhu anomdla apho ama-fractals avavanywa ngokweenkcukacha kunye neenkcukacha. Kwidocumentary ethi “Fractals – The Fascination of the Hidden Dimension” Ukufunyanwa kukaManelbrot kuchazwa ngokweenkcukacha kwaye kuboniswa ngendlela elula ukuba ijometri yefractal yaliguqula njani ilizwe ngelo xesha. I-documentary endinokuthi ndiyicebise kuye nabani na ofuna ukufumana okungakumbi malunga neli hlabathi lingaqondakaliyo.

Shiya Comment